فونداسیون ساختمان‌های چوبی
فونداسیون ساختمان‌های قاب سبک چوبی
دکتر سپهر گنجه‌ای
دکترای مهندسی راه و ساختمان از سوئد و ایالات متحده امریکا، متخصص خانه‌های چوبی و
سیستم‌های سبک ساختمانی، مشاور عالی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
چکیده:
شالوده سیستم ساختمانی قاب سبک چوبی، علاوه بر تحمل بار سازه چوبی، باید به نحوی مؤثر از نفوذ آب، رطوبت، گازها و حشرات به داخل سازه چوبی جلوگیری به عمل آورد، در نتیجه با وجود وزن کم ساختمان‌های چوبی، شالوده این ساختمانها بسیار متشکل ساخته شده و بطور معمول قابلیت تحمل بار ثقلی آن بسیار بیشتر از قابلیت تحمل وزن ساختمان چوبی است.
در روش‌های اولیه پیسازی خانه‌های چوبی، قاب دیوارها به‌طور مستقیم و یا به‌واسطه کلاف‌های چوبی بر روی زمین قرار می‌گرفت
.
ولی به علت خطرات محیط از قبیل رطوبت، قارچ‌ها و حشراتی که چوب را در تماس با خاک تهدید می‌کنند و همچنین نیروهای ناشی از فشار زمین، این سیستم نیازمند پیسازی منحصر به فردی گردید که با این شرایط همساز باشد.
آنچه که بیش از هر چیز در پیسازی این سیستم ساختمانی دارای اهمیت است، قرار دادن سازه چوبی در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین است تا خطر نفوذ آب، رطوبت، قارچ‌ها و حملة انواع حشرات به سازه چوبی کاهش یابد.
دیوارهای ساختمان‌های چوبی باید بر طبق‌آیین نامه‌های معتبر، دست کم 30 سانتی‌متر بالاتر از سطح زمین قرار گیرند. این ارتفاع با قرار دادن قسمتی از پی بالاتر از تراز پایه زمین و یا با قرار دادن پدستال بر روی پی برآورده شده و به شکل‌های گوناگون ساخته می‌شود.
ساختمان‌های ساخته شده با سیستم قاب سبک چوبی بسیار سبک هستند، به گونه‌ای که مجموع بار ثقلی مرده و زنده هر مترمربع از سقف ساختمان از 400 کیلوگرم کمتر است. از این رو، در اکثر موارد، شالوده ساختمان‌های چوبی، در مقایسه با ساختمان‌های بنایی متداول در کشور برای تحمل بار ثقلی کمتری طراحی می‌شوند.
برای مثال، باری که یک خانه چوبی دو طبقه دارای زیرزمین به زمین منتقل می‌کند، از وزن خاک دستی و خاک موجود پیش از خاک برداری و پیش از احداث ساختمان کمتر است. در نتیجه می‌توان گفت که ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه چوبی را می‌توان حتی در زمین‌هایی که دارای حداقل مقاومت خاک هستند نیز اجرا کرد.
از آن گذشته، خانه‌های چوبی، به‌دلیل سبکی و یکپارچگی، حتی در صورت نشست نامساوی خاک زیر شالوده، عملکرد خوبی خواهند داشت. در مجموع، می‌توان گفت که سیستم خانه‌های قاب سبک چوبی، برای زمین‌های سست، با مقاومت خاک بسیار کم، از بسیاری از روش‌ها و سیستم‌های دیگر ساخت مناسب تر است.
یکی از موارد بسیار اساسی در این سیستم ساختمانی، تأمین هوابندی آن است، به گونه‌ای که نفوذ هوا، حتی در مواردی که اختلاف فشار بین دو طرف جدار زیاد است، از حدود تعیین‌شده بیشتر نشود.
از این روی، لازم است محل برخورد دیوارها با پی، درها و پنجره‌ها با دیوار، دیوارهای خارجی با یکدیگر و همچنین محل تلاقی خرپاها با دیوارهای خارجی، با استفاده از روش‌ها و مصالح مناسب، به درستی هوابندی شوند.
در نواحی گرم موریانه‌خیز، لازم است تمهیداتی فیزیکی برای جلوگیری از بالا رفتن موریانه‌ها از شالوده به سمت سازه چوبی انجام شود.
از جمله این تمهیدات می‌توان استفاده از ورق‌های فلزی یا مسی با روش‌های اجرایی خاص بر طبق آیین نامه ساختمانی استرالیا را نام برد. جهت حفاظت ساختمانها در برابر نفوذ گاز مرگبار رادن، یک لایه مقاوم در برابر نفوذ گازها در زیر پی و بر روی خاک، با تمهیدات خاص، باید ایجاد شوده و مکان عبور تاسیسات از درون پی با دقت هوابندی شود.
برای کسب اطلاع بیشتر رجوع شود به آیین نامه "ضوابط فنی حفاظت ساختمانها در برابر نفوذ گاز رادن" از انتشارات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تدوین شده توسط نویسنده مقاله.
2634095_021/09912901022/ dehchoob.ir